Hoe je participatie ook organiseert; de kern van alles zijn wij mensen. En mensen zijn zeker niet alleen rationeel stuurbaar, vooral niet zou ik zeggen. Wij bestaan uit een hoop van hormonen en andere hersenstofjes die ons net zo hard mee besturen.
Nee ik ga het niet hebben over al die lastige bewoners die van alles willen en die zich soms door emoties laten overweldigen.
Want ik vind onszelf (wij die graag willen co-creëren en participatie organiseren) nog belangrijker! Mijn stelling is dat de kern van een goede participatie start bij onszelf: want zijn wij in die processen wel ECHT ontvankelijk? Durven we wel echt te luisteren?? Durven we echt tot ons te laten doordringen wat er gezegd wordt, ook als het je niet uitkomt, als het raakt aan jouw manier van sturen of aan jouw diepgewortelde overtuigingen. Wat doe je dan?
Zeg je :
Ik snap dat het nodig is dat dit belangrijk is, maar laten we het daar een andere keer over hebben
Nou sorry hoor daar gaan we het niet over hebben, (waarbij je denkt: zonde van mijn tijd).
Of word je dan helemaal geprikkeld en zoek je het juist op.
Volgens Peter van Lonkhuyzen zitten de meeste van ons in de eerste groep de zgn. excuustruzen. De totaalweigeraars (groep 2) ben jij natuurlijk niet, want je leest dit artikel, en groep 3 is helaas het kleinste.
Want we zijn ook mensen, mensen die snakken naar bevestiging bijvoorbeeld. Hoe fijn is het toch om bevestiging te vinden van wat we al dachten. Lees je bv expres een krant die niet past bij je politieke visie? (in de zaal waren het er maar 2 van de 70). De confirmation bias heet dat, we horen graag wat onze mening ondersteunt. Daarnaast hebben we ook nog last van een tunnelvisie (als je eenmaal een weg bent ingeslagen..) en van een primacy effect (het eerste dat je hoort heeft het meeste effect) .
En dan heb ik het nog helemaal niet gehad over het winnaarseffect, over dopamine en testosteron!! Hoe succesvoller we zijn, hoe meer status we verwerven, hoe minder geneigd we blijken om echt te luisteren naar adviezen (tenzij we van nature bescheiden mensen zijn met veel humor en zelfrelativerend vermogen) . Hoe meer de hoogmoed ons in zijn greep krijgt hoe minder ontvankelijk we worden. De grootste kunst van een goed participatieproces zijn we dus eigenlijk zelf..
Uitgesproken op de klantendag van de Beuk, juni 2016
Leestip: Tegenspraak van Peter van Lonkhuyzen en het Winnaareffect van Ian Robertson